Pazar günü Ankara'da Emniyet Genel Müdürlüğü'ne yapılan saldırının ardından Türkiye'nin Irak ve Suriye'deki Kürt güçlerine yönelik hava saldırıları artarken, ABD Suriye'de Türkiye’ye ait bir silahlı insansız hava aracını (SİHA) düşürdü.
Perşembe günü Pentagon, Suriye’deki ABD askerlerine bir “tehdit” oluşturduğu gerekçesiyle Türkiye’ye ait bir silahlı insansız hava aracını F-16 savaş uçağıyla vurup düşürdüğünü açıkladı. Bu, iki NATO müttefiki arasında bu türden ilk olaydır.
Pentagon Sözcüsü Pat Ryder, Perşembe sabahı Türkiye’ye ait insansız hava araçlarının Suriye’nin Haseke kenti yakınlarında, ABD askerlerinden yaklaşık 1 kilometre uzakta hava saldırıları düzenlediğini söyledi. Açıklamaya göre, bundan birkaç saat sonra ABD askerlerine 500 metre kadar yaklaşan bir Türk SİHA’sı “tehdit” olarak görülerek bir F-16 tarafından düşürüldü.
Britanya’nın Ukrayna’da Rusya’ya karşı NATO savaşına doğrudan asker göndermeyi gündeme getirdiği ve Güney Kafkasya’daki Dağlık Karabağ’da Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki çatışmanın yeniden canlandığı koşullarda Suriye’de artan gerilimler, 2011’de Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’a karşı başlatılan emperyalist destekli rejim değişikliği savaşının yeniden alevlenmesi ve bölgesel bir çatışmaya dönüşmesi tehlikesine işaret ediyor.
Suriye’nin kuzeydoğusunda, Washington’ın bölgedeki ana vekil gücü olan Kürt milliyetçisi Halk Savunma Birlikleri’nin (YPG) omurgasını oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) kontrolündeki bölgede yaklaşık 900 ABD askeri yasa dışı varlığını sürdürüyor. SDG ile ittifak halindeki ABD güçleri, Suriye’nin bölgedeki petrol kaynaklarını kontrol ediyor.
Ryder, basın açıklamasında şunları belirtti: “Türkiye'nin kasıtlı olarak ABD güçlerini hedef aldığına dair elimizde hiçbir gösterge yok. Bu üzücü bir olay. [ABD’li] Savunma Bakanı [Türk] mevkidaşıyla konuştu. Verimli bir görüşme yapma fırsatı buldular.... Türkiye, ABD için çok önemli ve değerli bir NATO müttefiki ve ortağı olmaya devam etmektedir.'
Milli Savunma Bakanlığı’nın X platformu hesabından yapılan açıklamada “Bakan Yaşar Güler tarafından, Türkiye’nin DEAŞ’a karşı ABD ile ortak mücadeleye hazır olduğu ifade edildi,” denildi.
Reuters’a konuşan bir Milli Savunma Bakanlığı yetkilisi, SİHA’nın Türkiye’ye ait olduğunu inkar etti. Al-Monitor ise, iki ABD’li yetkiliye dayanarak, aracın Milli İstihbarat Teşkilatı’na (MİT) ait olduğunu öne sürdü. İsmi açıklanmayan bir ABD yetkilisi ayrıca Türk askeri yetkililerinin olaydan önce “ondan fazla kez” uyarıldığını söyledi.
Ankara’nın Suriye’deki hava harekâtı, ABD ile Türkiye arasındaki tehlikeli tırmanmaya rağmen devam etti. Milli Savunma Bakanlığı, Perşembe akşamı Suriye’nin kuzeyinde YPG’nin kontrolündeki 30 hedefin imha edildiğini ve çok sayıda YPG milisinin öldürüldüğünü duyurdu. Açıklamaya göre, vurulan yerler arasında petrol kuyusu ve depolama tesisleri de var. Yerel kaynaklar sivillerin de zarar gördüğünü öne sürerken Ankara bu iddiayı reddediyor.
Türkiye’nin Suriye’deki Kürt güçlerine karşı hava saldırıları, geçtiğimiz Pazar günü başkent Ankara’da bulunan Emniyet Genel Müdürlüğü’ne karşı düzenlenen saldırının ardından başladı. Saldırıyı düzenleyen iki kişinin öldüğü, iki polisin de yaralandığı açıklandı. Saldırıda kullanılan çalıntı aracın Kayseri’de yaşayan Mikail Bozlağan adlı sivile ait olduğu ve kendisinin saldırıdan önce öldürüldüğü bildirildi.
Saldırıyı PKK üstlendi ve saldırının amacının “ilgili yerlere gereken mesajın ulaştırılması ve ciddi anlamda uyarılması” olduğunu açıkladı. Gerçekte ise bu saldırı, yalnızca Ankara’nın içeride polis devleti baskısına ve Irak ve Suriye’ye yönelik yeni askeri harekâtlarına gerekçe sağlamış ve bölgede daha geniş çaplı bir çatışma olasılığına katkı yapmıştır.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) – Yeşil Sol Parti (YSP), saldırıyı “kabul edilemez” diyerek kınamıştı. Ancak ağırlıklı olarak HDP-YSP’yi hedef alan polis operasyonlarında şimdiye kadar en az 75 kişinin gözaltına alındığı duyuruldu.
Milli Savunma Bakanlığı, Pazartesi gününden beri Irak’ın kuzeyindeki PKK mevzilerine hava harekâtları düzenlediğini duyurmuştu. Çarşamba günü Ankara’da İçişleri ve Dışişleri Bakanları ile MİT Başkanı ve Genelkurmay Başkanı’nın katıldığı bir “güvenlik zirvesi” düzenlendi.
Aynı gün Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Ankara’daki saldırıyı düzenleyenlerin Suriye’den gelen YPG-PKK üyeleri olduğunu öne süren bir açıklama yaptı. Fidan ayrıca, “Özellikle Irak ve Suriye’de PKK/YPG'ye ait bütün altyapı, üstyapı tesisleri, enerji tesisleri bundan sonra güvenlik güçlerimizin, silahlı kuvvetlerimizin, istihbarat unsurlarımızın topyekûn meşru hedefidir,” diye ilan etti ve ABD’yi uyararak “Üçüncü tarafların PKK/YPG'li tesislerden ve şahıslardan uzak durmasını tavsiye ediyorum,” diye konuştu.”
SDG Genel Komutanı Mazlum Kobani ise Ankara’nın iddiasını reddederek, ABD’ye ve diğer NATO müttefiklerine kendilerini koruma çağrısı yaptı: “Türk yetkililerin iddia ettiği gibi Ankara’daki saldırının failleri, bizim bölgemizden oraya gitmedi… Garantör tarafların ve uluslararası kamuoyunun sık sık yapılan bu tehditlere karşı durmasına, bölgenin istikrar ve huzurunu sağlamaya yönelik tutum almasını bekliyoruz.”
Yine Perşembe günü Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Suriye’nin kuzeybatısındaki Azez ilçesine bağlı Dabık üssüne saldırı düzenlendi. Doğan Haber Ajansı (DHA) saldırıda 5 polis ve 3 askerin yaralandığını bildirdi. Milli Savunma Bakanlığı, misilleme amaçlı hava saldırılarında 26 PKK-YPG milisinin öldürüldüğünü öne sürdü. Suriye hükümeti, yıllardır ABD güçlerinin yanı sıra Türk güçlerinin de yasa dışı işgali sonlandırıp ülkeyi terk etmesini talep ediyor.
Bölgede artan askeri operasyonların Türkiye’nin geniş çaplı bir kara harekâtına dönüşme olasılığı söz konusu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 13 Kasım 2022’de İstanbul’da altı sivilin ölümüne yol açan terör saldırısının ardından Suriye’ye kara harekâtının “en uygun olan vakitte” yapılacağını ilan etmişti. Ancak hem Şam yönetimini destekleyen İran ve Rusya’nın hem de ABD’nin muhalefeti üzerine geri adım atmıştı.
Bununla birlikte, Milli Savunma Bakanlığı sözcüsü Çarşamba günü yaptığı açıklamada, Irak ve Suriye’deki Kürt güçlerini hedef alacak bir kara harekâtı olasılığını dışlamadı.
Güney sınırlarında bir Kürt devletinin ortaya çıkma olasılığından korkan Ankara, uzun süredir ABD’nin YPG’ye verdiği desteğini sonlandırmasını talep ediyor. Bu konuda Washington ile bir uzlaşmaya varmaya çalışan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Finlandiya’nın NATO üyeliğine vetosunu kaldırarak hükümetinin Rusya’ya karşı savaşta ABD’nin yanında olduğunu ortaya koymuştu. Erdoğan İsveç’in NATO üyeliğine de onay verirken, ilgili düzenlemenin yakında TBMM’de oylanması bekleniyor.
Suriye’de ABD ve vekili YPG ile Türkiye arasındaki askeri tırmanmanın ortasında, Perşembe günü Şam’ın yaklaşık 150 kilometre kuzeyindeki Humus bölgesinde bulunan harp akademisinin mezuniyet törenine düzenlenen SİHA saldırısında en az 89 kişi öldü.
Suriye’nin resmi SANA haber ajansı, ölenlerin 31’inin kadın, 5’inin çocuk olduğunu ve 277 kişinin de yaralandığını bildirdi. Reuters, bunun 12 yıllık savaşta “Suriye ordusuna karşı en kanlı saldırılardan biri” olduğunu yazdı. Saldırıyı henüz üstlenen olmazken, saldırıdan adını belirtmediği “teröristleri” sorumlu tutan Suriye hükümeti İdlib ve Halep bölgesinde bulunan ABD ve Türkiye destekli İslamcı cihatçı güçlere topçu saldırıları düzenledi.
Bu arada, SANA, Salı günü İsrail’in Suriye’nin doğusundaki Deyrizor’da bulunan Suriye kuvvetlerine hava saldırısı düzenleyerek iki askeri yaraladığını bildirmişti. İsrail, Suriye’deki hükümet kuvvetlerine ve İran destekli milislere karşı uzun süredir hava saldırıları düzenlemeye devam ediyor.