/ lAk` v^Wòy sÉñ @s_š& vRjny aWhÝñ

aºw ²nrWn h` srW Ám`r ìâÎ
2003 oK@w~bR 22

pä°y ms avs`n@Y, / lAk` v^Wòy sÉñ n`yk@y~ 80,000 @s_š& @SvkûN@G Ùp v&`Pw vRjny, ÌÄk iLÅM ¿âvK l#¢@mN @w`rv avsN klh. @@vq& k`Ry mNdlyt ayW @n` vn, ×[`n vs@yN, upS}`ykûN, ìNn„ @Sìk`vN, ÝyÚrN, ÄÓkr#vN h` pÝÖrk @@vq& @SvkûN a#óÆ vRjk@y~, a`N­v ìâN kLwb` åq`nM @k`t ñ¤ mRqn ÓyvryN @n` wk` Øn 13K wm vRjn áy`m`Rgy iØÝyt @gn °yh.

s#Pw#MbR ms 29 q` Øvû@N nN@qâN p#ÉÎ qs qhskt aŽk @s_š& @Svk@y~ @k`lx @k`év ÚMÝy @p`@L ât @s_š& am`w&A\y asl @r~hL córœy qKv` ¿.Ê. 4K @plp`Äy¿N p#ÉÎyh. ây s@h~qrWvy ×k`\ ¿Þmt agÐvr kMhL h` k`Ry`lvÄN p#ÉÎ ây gnnK kMkr#vN h` uór#m#q pl`@W ePp`vÄN p#ÉÎ äÆ @g`íN q oînt ekó ìy.

@b`@h~ kMkr#@v~ @mm òrny ÓÄb> v ây ýKñ ýKw @k~py plklh. @k`lx ì@r~[w`vt eKímt p#y gnnK gwkrÉN aÐr`[Õr@Y ât p#ÉÎ ìNn„ @Sìk`vK @l~s@va t @m@S p#väv` yŸ "pä°y ¼Ä m`s@Y @r~hL äÆ @SvkûN vRjny kl ìtW a`N­v @M v@Gm @p`@r`NÚ ÚNn`. nËW ¿âÚ @p`@r`NÚvK ié k@L n#h#. v^Wòy sÉñ sN[`n@Y n`ykûN @myt vg ¿v ýó û. oîN aÓv p`v`@qN@N nM oîNt ìr#Q[vW stN ¿Þmt aÓ åq`nM ìy ýó û."

@s_š& @SvkûN ËÒn @qn ¿âÚ ×|nyK @M vn ìt ìsŠ @n`m#w. a`N­v a`@Q\k sh aÎyM @SvkûNt @Svyt v`Rw` ¿Þmt id Ù a#ñ nËW oîN @Sv@yN @nrpÐ l#¤ Îl cà @Lšny ivW kr g#Ïm ×ñK@p krÉN oîN@G ß¿y`vNt wRjny eLl krÉN âè. oK@w~bR 8 v#Î Øn wvW p#y @qkk ì@r~[w` vRjnyK aîÆv`lÉN @s_š& am`w&A\y v^Wòy sÉñ áy`[ryN @q@q@nÁ@G q‡vM S}`n m`r#íM avlA² ¿Þ@M iLÅM ×ñK@p kr a#w.

@s_š& @SvkûN s>h` ¿âÚ s#l¿y ýó shnyK s#lã@M åq`nmK a`N­vt n#w. ز k`Ån âìL ýQ[y m#q stN ìr`myk eL¢gÎÉN a`N­v @yÙ âçÐ@Y @vl> @p`l ×ñsASkrn n&`y põy k«nM ¿Þ@M v#dktýóvl y. eKsW j`ñk @prËn "yÄ Õ£qË / lAk`" s#läm yt@W iNØy`Ð upmh`Qíp@Y ×[`n j`w&Nwr a`@y~jn m[&S}`nyK bvt lAk`v pW ¿Þmt âyÆ Ó„r#pW skS @k`t hm`r y. r`j& v&vs`yN sh äX s`[n @Sv`vN sMÖRn@yN ìÁn` q#Êm @h~ ×ñsAì[`ny ¿ÞmW rj@Y ìyqM kp` q#ÊmW @mm s#lämt ayW y.

"ÚPpóN s>h` mhjny`@G upk`r gNn` @s_š& @Sv` arËqlK" @g`dngÉN @s_š& @Svyt av\& arËqL ßS kr gNn` bv "yÄ Õ£qË / lAk`" ×k`\ krû. @my mhjny` ÎqhS @s_š& @Sv`v lb` g#Ïm ãm` krNn` ï ìyqM kp` q#Ê@M Ât upÃmyK És aN ¿âvK @n` @V. a`N­v ìyqM k#Ô@mN a#ñvn arËqL µ<y Óyv` g#Ïm s>h` eK eK @r~hLvlt vgÀm p#v@rn "@r~hL ÌÄk kr gW pÝp`ln ÃmyK" h‹Nv` ÙmtW ej`@p t av\& y.

IÎy` v@M pK;vl - lAk` smsm`j pK;@Y (lssp), @k`ÉýÎST (@k`p), v^Wòy sÉñ n`ykûN ¿â@vÁW @mm òNÚvt ìr#Q[Wvy ×k`\ k@L n#w. lssp h` @k`p @qkm 1994 ât 2001 qKv` bl@Y âçÉN @s_š& @Sv`@V "×ñsASkrn" áy`vt q#Ì @p`Ú @prËÐ a`N­@V hîL k`rûN @ls âçyh. @p`Ú @prËÐ rjy yt@W j`ñk ìyq@mN @s_š& s>h` @k@rn ìyqm 1989 Ù âyyt 6.5 mTt@M ât 1997 vn ìt 4.7 qKv` phlt aq q#Ìh. em k`ly ól Ù m ql j`ñk ΍p`Øw@yN pA²vK @ls ey âyyt 2.3 ât âyyt 1.6 qKv` phw @hlÐ l#¡Î.

ÎqhS @s_š& @Sv`v ìn`\ @k`t ey ÕQgÄk l`X grn v&`p`ryK ¿Þmt uWs`h ¿Þm sMbN[@yN @p`Ú @prËÐ a`N­vW eKsW j`ñk @prËÐ a`N­vW yn @qkm ek @S vg ¿v ýó y. @M Îs` @s_š& @SvkûN h` @r~±N yn @qÓÝsm Ôd` ì> a#w. @mm wWvyN yt@W, md stNk`Ê sh "p#rÎ v`m" n`ykûNt ìkLp "sm`jv`ÙN" @ls mv` p`Nn` ï jnw` ìËKñ @prË@N v^Wòy sÉñ @vw smhr kMkr#@v~ h#Þ âçñ.

jnw` ìËKñ @prËn ¿âq` sm`jv`Ù pK;yK @n` í y. âAhl j`ñkv`qy, ²@Vr`v`qy sh m`@v~v`q@Y sMÉœnyK mw pqnM v Óµt ï eyt 1960 sh 70 q\kvl Ôd`vt pWv âç gMbq wr#nûN@gN aÐg`ÉkWvyK @g`d ng` g#Ïmt h#¿ ìy. âìL ýQ[@Y a`rMXy smg jì@p n`yk@y~ ñýÐ @ls qÁnt n#„r# ìy. oîÒ Îym @Q\@™ÊN @ls wmNv h‹Nv` gW awr ây S@v~Wwmv`Ù uQ@{~;nyNt sh@y~gy Ùm ×ñK@p kl v^Wòy sÉñv`ÙNt e@rµv 1980 ag Ù f#âST ×h`r ØyW k@l~ y.

jì@pt yM yM jy´hn lb` g#Ïmt, ì@|;@yN v^Wòy sÉñ ól, h#¿ í ñ@bÐ@Y lssp, @k`p, h` a@nÁW "v`m" pK;vl @bl¶nkm Îs` y. nËW jnw` ìËKñ @prËnt kMkr#vN h` gMbq Ú± jny` ËÒn Ù âçn sm`j aR£qy ìsŠ@M ¿âÚ v#dÓÄ@vlK @n`m#w. ey 2001 Ù iØÝpW kl m#ñvrn ×k`\@yN ÎqhS @s_š& @Sv`@V imhW ØýÐvK ÓÄb>v @p`@r`NÚ @qn ËW ey âÚ krN@N @k@ls q yNn ÓÄb>v p#h#ØÄ ¿ÞmK @n`m#w. pä°y aîr#Ú @qk Õr` eµ ×[`n ktýWw í ñ@bÐ@Y @p`Ú @prËn smg Îl sN[`nyK @g`d ng` g#Ïmt @v@hãmû.

@s_š& @SvkûN s>h` @h`> v#épK h` @Sv` @k`N@Qâ Øn` g#Ïmt av&`j arglyK @gn y` h#K@K @qìØyk @s_š& @Sv`v a@h~â @k`t @n`É@L, ²n`Wmk bìN ÓÝÕN @s_š& @Sv`vK âyÆ @qn`t S}`Ów ¿Þmt @gn yn vd` ÕÆL uQ@{~;nyk @k`tsK @ls y. @mv#Î arglyK pqnM ìy ýW@W [nvW aw@l`Ssk@G l`X h` @vl> @p`l av\&w`vlt ihÄN mhjnw`v@G q#@vn av\&w`vN Óµévn sm`jv`Ù v#dÓÄ@vlK mw y.