Τον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών στην Ελλάδα την Κυριακή 21 Μαΐου κέρδισε άνετα το κυβερνών συντηρητικό κόμμα της Νέας Δημοκρατίας (ΝΔ), με σχεδόν 41% των ψήφων. Ήταν μια συντριπτική ήττα για το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, τον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος εξασφάλισε μόλις το 20%, μια πτώση 12 ποσοστιαίων μονάδων από το 2019.
Η νίκη της ΝΔ ήρθε παρά την εκτεταμένη αντίθεση της εργατικής τάξης στην ατζέντα λιτότητας, την θανατηφόρα πολιτική της κυβέρνησης απέναντι στην πανδημία που οδήγησε σε έξι εκατομμύρια μολύνσεις και πάνω από 36.000 θανάτους, και την τοποθέτηση της Ελλάδας στο επίκεντρο του de facto πολέμου του ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας.
Το αποτέλεσμα δεν επηρεάστηκε καν έπειτα από εβδομάδες μαζικών διαδηλώσεων και απεργιών μετά τον φρικτό θάνατο 57 κυρίως νέων ανθρώπων στο σιδηροδρομικό δυστύχημα του Φεβρουαρίου στην κοιλάδα των Τεμπών, που προκλήθηκε από τις περικοπές δεκαετιών και τη μείωση του προσωπικού.
Οι εργαζόμενοι βρίσκονται σε ακραία κοινωνική δυσπραγία, έχοντας αφαιμαχθεί μετά από 15 χρόνια λιτότητας. Υπό αυτές τις συνθήκες, η νίκη της ΝΔ μπορεί να εξηγηθεί μόνο από την απουσία οποιασδήποτε γνήσιας αριστερής εναλλακτικής λύσης. Η μεγάλη πλειοψηφία της εργατικής τάξης κατέληξε στο συμπέρασμα ότι κανένα από τα επίσημα κόμματα της δήθεν αριστεράς – ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ – δεν διέφερε σημαντικά από τη ΝΔ. Η ψήφος είναι υποχρεωτική στις εθνικές εκλογές στην Ελλάδα, αλλά περίπου το 40% του εκλογικού σώματος απείχε από την κάλπη.
Η περίοδος διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, από το 2015 έως το 2019, και τα χρόνια μετά την ήττα του από τη ΝΔ στις προηγούμενες εκλογές, έχουν αποδείξει ότι είναι ένα κόμμα ταγμένο υπέρ της υπαγορευμένης από την Ευρωπαϊκή Ένωση λιτότητας. Επίσης μετέτρεψε την Ελλάδα σε αποθήκη προσφύγων και έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην διευκόλυνση του πολέμου του ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας.
Το πολιτικό μητρώο του ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί στρατηγική εμπειρία για τη διεθνή εργατική τάξη, αποδεικνύοντας την χρεοκοπία των ισχυρισμών που προβάλλουν οι διάφορες ψευτοαριστερές τάσεις σε όλο τον κόσμο ότι μια ουσιαστική αλλαγή είναι εφικτή με την ανάδειξη των φιλοκαπιταλιστικών κομμάτων τους στην εξουσία. Είναι αναγκαίο για τους εργαζόμενους να απορρίψουν συνειδητά αυτή την πολιτική παγίδα εν μέσω των αυξανόμενων απεργιών και διαμαρτυριών διεθνώς που αναδεικνύουν την αναγκαιότητα ενός σοσιαλιστικού αγώνα ενάντια στον καπιταλισμό.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ήρθε στην εξουσία κατόπιν μιας σαρωτικής εκλογικής νίκης τον Ιανουάριο του 2015, έχοντας δεσμευθεί να βάλει τέλος στην άγρια λιτότητα των προηγούμενων κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Αντ’ αυτού, επέβαλε τουλάχιστον επτά ολοκληρωμένα πακέτα λιτότητας που απαιτούσαν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η λεγόμενη «τρόικα». Τα μέτρα περιλάμβαναν 15 περικοπές στις συντάξεις, μειώσεις στους μισθούς, αυξήσεις φόρων, απολύσεις και περικοπές στον προϋπολογισμό σε όλους τους τομείς της δημόσιας πρόνοιας, της εκπαίδευσης και της υγείας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ εισήλθε στην κυβέρνηση σε συνασπισμό με τους Ανεξάρτητους Έλληνες – ένα δεξιό ξενοφοβικό κόμμα με δεσμούς με την ακροδεξιά – ως τον μικρότερο εταίρο του. Οι φιλοκαπιταλιστικές πολιτικές που επέβαλε ο ΣΥΡΙΖΑ, σε συνεργασία με τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία, οδήγησαν σε επίπεδα κοινωνικής εξαθλίωσης χωρίς προηγούμενο, συμπεριλαμβανομένης της ανεργίας ύψους 30%, από την οποία πολλοί Έλληνες εργαζόμενοι δεν επανήλθαν ποτέ. Αυτό άφησε τον ΣΥΡΙΖΑ ανίκανο να επωφεληθεί από τη λαϊκή αντίθεση των εργαζομένων και της νεολαίας στη ΝΔ. Ο πρόεδρος του κόμματος, Αλέξης Τσίπρας, προσπάθησε να καπηλευθεί το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, αλλά κανείς δεν ξέχασε τον ρόλο του ΣΥΡΙΖΑ στη δημιουργία των συνθηκών που συντέλεσαν στην καταστροφή, με την ιδιωτικοποίηση του σιδηροδρομικού δικτύου το 2017, η οποία υλοποιήθηκε μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο ιδιωτικοποιήσεων ύψους άνω των 6 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει μάλιστα μετατοπιστεί περισσότερο προς τα δεξιά από το 2019, έχοντας μετονομαστεί σε ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία σε μια προσπάθεια να κερδίσει στήριξη από υποστηρικτές του ΠΑΣΟΚ. Ο Τσίπρας δήλωσε στο κύριο προεκλογικό ντιμπέιτ ότι έχει «πλήρη επίγνωση των δημοσιονομικών δυνατοτήτων της χώρας».
Ο ΣΥΡΙΖΑ ψήφισε μαζί με τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ τον περασμένο Σεπτέμβριο υπέρ της αποδοχής των αιτήσεων της Σουηδίας και της Φινλανδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Όταν ήταν στην εξουσία, εξάλλου, ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένας έμπιστος εταίρος του ΝΑΤΟ, παρέχοντας στη συμμαχία κρίσιμες στρατιωτικές βάσεις, συμπεριλαμβανομένης της ναυτικής βάσης του κόλπου της Σούδας, η οποία είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι του πολέμου κατά της Ρωσίας.
Την ευθύνη για όλες τις πολιτικές προδοσίες του ΣΥΡΙΖΑ μοιράζονται οι μυριάδες ψευτοαριστερές ομάδες που τον ανακήρυξαν πρότυπο για την οικοδόμηση παρόμοιων «πλατιών αριστερών» εκλογικών σχηματισμών στην Ευρώπη και διεθνώς. Σε κάθε περίπτωση, αυτά τα κόμματα - τα οποία συμπεριλαμβάνουν το Podemos στην Ισπανία, το Αριστερό Μπλοκ στην Πορτογαλία, τα κινήματα γύρω από τον πρώην ηγέτη των Εργατικών του Ηνωμένου Βασιλείου Τζέρεμι Κόρμπιν και τον Γκάμπριελ Μπόρικ στη Χιλή - διέπραξαν τις ίδιες πολιτικές προδοσίες, τις οποίες η εργατική τάξη πλήρωσε όχι μόνο με άγρια λιτότητα, αλλά και με την έκρηξη του μιλιταρισμού και του πολέμου.
Με τον ΣΥΡΙΖΑ ευρέως απαξιωμένο, τμήματα της ψευτοαριστεράς προσπάθησαν να διαπράξουν την ίδια απάτη, δίνοντας στήριξη στο ΜέΡΑ25 (Μέτωπο Ευρωπαϊκής Ρεαλιστικής Ανυπακοής), τον πολιτικό φορέα του πρώην υπουργού Οικονομικών του Τσίπρα, Γιάνη Βαρουφάκη. Λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές της Κυριακής, το περιοδικό Jacobin, το οποίο τάσσεται με τους Δημοκρατικούς Σοσιαλιστές της Αμερικής (DSA), δημοσίευσε μια συνέντευξη με τη Μαριάνα Τσίχλη, υποψήφια βουλευτής με το ΜέΡΑ25 – Συμμαχία για τη Ρήξη, τον συνασπισμό του ΜέΡΑ25 με τη Λαϊκή Ενότητα, η οποία επίσης διασπάστηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ. Η Τσίχλη ισχυρίστηκε ότι «επιδιώκει να ξεπεράσει» την «ολέθρια κληρονομιά» του ΣΥΡΙΖΑ με την «ανοικοδόμηση ενός ενωμένου ριζοσπαστικού αριστερού χώρου, ικανού να μάθει από τις αποτυχίες του παρελθόντος και να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του παρόντος».
Εκπροσωπώντας κάθε άλλο παρά μια τέτοια εναλλακτική λύση, ο Βαρουφάκης ήταν αντιθέτως ένας από τους κύριους οικοδομητές των προδοσιών του ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας δηλώσει κατά την ανάληψη της εξουσίας το 2015 ότι ήθελε μόνο να επιβάλει μια ελαφρώς τροποποιημένη εκδοχή της λιτότητας που να βασίζεται σε «τυπικές θατσερικές ή ρεϊγκανικές οικονομικές πολιτικές» και έχοντας έπειτα διαπραγματευτεί με την τρόικα πάνω σε αυτή τη βάση καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του.
Με τους εργαζόμενους να τον θεωρούν εξίσου τοξικό με τον Τσίπρα, το ΜέΡΑ25-Συμμαχία για τη Ρήξη έλαβε λιγότερο από το 3% των ψήφων που απαιτούνται για την είσοδο στο κοινοβούλιο, χάνοντας τις εννέα έδρες που είχε κερδίσει το 2019. Μαρτυρώντας την δική του δεξιά ατζέντα, ο Βαρουφάκης κατηγόρησε την ήττα του στο γεγονός ότι «στην ουσία ο κόσμος δεν θέλει την αλήθεια» και επιτέθηκε στη ΝΔ από τα δεξιά για «τέσσερα χρόνια σπατάλης δαπανών με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας».
Η Διεθνής Επιτροπή της Τέταρτης Διεθνούς (ΔΕΤΔ), το παγκόσμιο τροτσκιστικό κίνημα, ήταν το μόνο κόμμα που προσέφερε στους εργαζόμενους έγκαιρες προειδοποιήσεις για τον ταξικό χαρακτήρα και τον πολιτικό ρόλο του ΣΥΡΙΖΑ.
Στις 27 Ιανουαρίου 2015, όταν ο Τσίπρας ανέλαβε την εξουσία, το World Socialist Web Site έγραψε:
Η εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ δεν εκφράζει μια πολιτική εξέλιξη, ένα βήμα μπροστά, πρόοδο ή κάτι παρόμοιο για την εργατική τάξη, από την ίδια ή για λογαριασμό της.
Στην προέλευση, την κοινωνική σύνθεση και τις πολιτικές του, ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα αστικό κόμμα – ανάμεσα σε πολλά άλλα, περιλαμβανόμενου του Δημοκρατικού κόμματος υπό τον πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα – τα οποία ανέρχονται στην εξουσία δίνοντας υποσχέσεις «ελπίδας» και «αλλαγής» και κατόπιν επιβάλλουν πολιτικές λιτότητας και πολέμου. Αναπόφευκτα θα προδώσει, στο εγγύτερο μέλλον, τις προσδοκίες για ένα τέλος στις κοινωνικές κακουχίες και δεινά που έχει κυνικά εκμεταλλευτεί.
Η δήλωση της ΔΕΤΔ στις 13 Νοεμβρίου 2015, «Τα πολιτικά διδάγματα της προδοσίας του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα», γράφτηκε στον απόηχο της καταπάτησης από τον ΣΥΡΙΖΑ του μαζικού «Όχι» στο δημοψήφισμα που απέρριψε τις επιταγές της τρόικας και της κατοπινής επιβολής ενός νέου τεράστιου πακέτου διάσωσης και μέτρων λιτότητας μέσω του κοινοβουλίου. Η δήλωση εξηγεί:
Πρέπει να λεχθεί απερίφραστα ότι η εμπειρία της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ ήταν μια μεγάλη ήττα για την εργατική τάξη...Το κεντρικό καθήκον είναι ο πολιτικός επανεξοπλισμός της εργατικής τάξης και το χτίσιμο μιας νέας επαναστατικής ηγεσίας, βασισμένων σε μια αμείλικτη κριτική κομμάτων, προσωπικοτήτων και πολιτικών αντιλήψεων που ευθύνονταν για την ήττα. Αυτή είναι η σημασία της δουλειάς που πραγματοποίησε η Διεθνής Επιτροπή της Τέταρτης Διεθνούς σε σχέση με τα γεγονότα στην Ελλάδα.
Στην Ελλάδα, την Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο, η εργατική τάξη μπορεί να υπερασπίσει τον εαυτό της μόνο με το χτίσιμο νέων κομμάτων της εργατικής τάξης, τα οποία είναι εντελώς ανεξάρτητα από όλα τα τμήματα της καπιταλιστικής τάξης, βασισμένων σε ένα διεθνιστικό επαναστατικό πρόγραμμα, στραμμένων προς την εγκαθίδρυση εργατικής εξουσίας, την κατάργηση του καπιταλισμού και την εγκαθίδρυση μιας παγκόσμιας σοσιαλιστικής κοινωνίας.
Στην αξιολόγησή του για τα τέσσερα χρόνια του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία και την εκλογική του ήττα το 2019, το WSWS επέμεινε ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να κάνουν έναν απολογισμό της ψευτοαριστερής πολιτικής στο σύνολό της.
Αυτή η εμπειρία κατέδειξε αξέχαστα την αδυναμία να πολεμήσει κανείς ένα στείρο καπιταλιστικό κατεστημένο ψηφίζοντας «αριστερά λαϊκιστικά» κόμματα με σκοπό να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού. Η προδοσία που πραγματοποίησε ο ΣΥΡΙΖΑ, του οποίου η ταξική βάση έχει τις ρίζες της στα εύπορα στρώματα της μικροαστικής τάξης, θα επαναληφθεί αν παρόμοια κόμματα έρθουν στην εξουσία και σε άλλες χώρες.
Ο δρόμος προς τα εμπρός είναι η στροφή στην προοπτική του κλασικού μαρξισμού, δηλαδή του τροτσκισμού: η επαναστατική κινητοποίηση ολόκληρης της βιομηχανικής και οικονομικής δύναμης της διεθνούς εργατικής τάξης με σκοπό να πάρει τον έλεγχο της οικονομικής ζωής και της κρατικής εξουσίας.
Οι πιο διορατικοί εργαζόμενοι και η νεολαία πρέπει τώρα να στραφούν στην οικοδόμηση ενός ελληνικού τμήματος της ΔΕΤΔ, ως μέρος μιας νέας επαναστατικής στροφής της ευρωπαϊκής και διεθνούς εργατικής τάξης.